Energia elektryczna jest towarem tak samo jak lodówka, pralka, czy chleb, a z drugiej strony ma ona specjalne znaczenie z uwagi na zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju.
Energia elektryczna jest kupowana zarówno przez pojedyncze gospodarstwo domowe, jak również przez firmy, instytucje państwowe, szpitale, szkoły czy całe miasta lub gminy. Tym samym energia elektryczna ma swoją wartość, a w wielu przypadkach jest wręcz bezcenna i dopiero sytuacje awaryjne pozwalają na jej dostrzeżenie.
Praktycznie dzisiaj trudno nam jest sobie wyobrazić sytuacje, w której nie będziemy mogli skorzystać z dobrodziejstwa jakim jest energia elektryczna.
Podlega ona tym samym prawom podaży i popytu co inne towary oferowane na rynku, przy czym cena sprzedawanej energii elektrycznej w warunkach Polski uzależniona jest różnych czynników zewnętrznych, w szczególności:
– ceny energii na Towarowej Giełdzie Energii,
– wielkości zapotrzebowania na energię elektryczną (rocznego zużycia energii),
– wielkości napięcia zasilającego (im niższe, tym droższa jest energia elektryczna)
– kosztów dystrybucji (zależne głównie od odległości od źródła oraz od ilości zużytej energii elektrycznej),
– pory dnia (z uwagi na konieczność zapewnienia ciągłości dostaw energii w różnych porach dnia, kiedy występują wzrosty lub spadki zapotrzebowania, muszą być podejmowane specjalne działania stabilizujące siec energetyczną mające na celu zapobiegnięcie blackout-u – szerokiej awarii zasilania).
Firmy podpisują z firmą energetyczną umowę, która bazuje na cenach energii odniesionych do Towarowej Giełdzie Energii i w zależności od wartości napięcia zasilania mogą być stosowane następujące taryfy:
N23 – zasilanie z sieci elektroenergetycznej najwyższego napięcia, z trójstrefowym rozliczeniem za pobraną energię elektryczną (strefy: szczyt przedpołudniowy, szczyt popołudniowy, pozostałe godziny doby).
A21 A22 A23 – zasilanie z sieci elektroenergetycznej wysokiego napięcia, z rozliczeniem za pobraną energię elektryczną,
B21 B22 B23 – zasilanie z sieci elektroenergetycznej średniego napięcia o mocy umownej większej od 40 kW, z rozliczeniem za pobraną energię elektryczną,
B11 – zasilanie z sieci elektroenergetycznej średniego napięcia o mocy umownej nie większej niż 40 kW z jednostrefowym rozliczeniem za pobraną energię elektryczną.
C21 C22a C22b C23 – zasilanie z sieci elektroenergetycznej niskiego napięcia o mocy umownej większej od 40 kW lub prądzie znamionowym zabezpieczenia przedlicznikowego w torze prądowym większym od 63 A, z rozliczeniem za pobraną energię elektryczną,
C11 C12a C12b C13 – zasilanie z sieci elektroenergetycznej niskiego napięcia o mocy umownej nie większej niż 40 kW i prądzie znamionowym zabezpieczenia przedlicznikowego nie większym niż 63 A, z rozliczeniem za pobraną energię elektryczną,
G11 G12 G12as G12w G13 – zasilanie niezależnie od napięcia i wielkości mocy umownej z rozliczeniem za pobraną energię elektryczną.
Cena umowna energii elektrycznej odniesiona do wartości notowanej na TGE powiększona jest o koszty związane z certyfikatami CO2 oraz o inne składniki kosztowe stosowane przez oferenta (firma energetyczna przedstawia ofertę w oparciu o prognozę zużycia na przestrzeni roku).
W zależności od rodzaju odbiorcy cena energii ustalana jest przez rynek (podmioty prowadzące działalność gospodarczą), lub Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE, który ustala zarówno ceny energii, jak również pozostałe narzuty kosztów energii dla gospodarstw domowych, w tym opłatę dystrybucyjną).
W praktyce cena energii elektrycznej oraz opłata dystrybucyjna stanowią prawie 80 % kosztów energii, dlatego jedną z możliwości obniżenia kosztów energii elektrycznej jest produkowanie jej w miejscu wytworzenia – taką możliwość mamy dzięki źródłom prosumenckim, bazujących głównie na źródłach energii odnawialnej.
W przypadku elektrowni konwencjonalnych główne składniki kosztowe produkcji energii elektrycznej stanowi węgiel lub gaz oraz woda (zależnie od rodzaju elektrowni).
Energia elektryczna może być wytwarzana przez wiele różnych podmiotów występujących na rynku, które do jej produkcji wykorzystują rożne źródła energii (głównymi źródłami są węgiel, gaz, słońce, wiatr).
Ważnym elementem jest struktura kosztowa produkcji energii elektrycznej, która mówi o tym, że o ile dzisiaj koszt wytworzenia energii w elektrowni fotowoltaicznej jest wyższy niż w elektrowni konwencjonalnej, to już obecnie znacząco spadła i to właśnie dzięki temu spadkowi możemy uzyskiwać tanią energię elektryczną. Jest to o tyle ważne, że oferowany dzisiaj osprzęt – w szczególności moduły fotowoltaiczne – mogą pracować przez okres 20-25 lat (tyle wynosi gwarancja wydajności oferowana przez producentów modułów fotowoltaicznych), a w praktyce jest dłuższy, jeśli tylko instalacja fotowoltaiczna została właściwie wykonana, oraz podlega terminowym przeglądom (w tym na przykład czyszczeniu modułów fotowoltaicznych).
