Nadzór instalacji fotowoltaicznej najczęściej realizowany jest za pośrednictwem układów monitoringu, które wykonują następujące podstawowe działania:
– zapis podstawowych parametrów pracy instalacji fotowoltaicznej,
– nadzór podstawowych parametrów pracy instalacji i porównanie ich z parametrami wzorcowymi, a w przypadku stwierdzenia odchyleń informowanie o nich operatora instalacji,
– wizualizacja danych instalacji fotowoltaicznej.

Bardzo często parametry pracy instalacji fotowoltaicznej dostępne są za pośrednictwem przeglądarki internetowej co jest niezmiernie istotne w przypadku możliwości zdalnego dostępu do tych parametrów (prawa dostępu może posiadać zarówno operator, jak również firma serwisująca instalację).
Ponadto dostęp do nadzorowanych danych może odbywać się przy pomocy sieci Ethernet (wizualizacja na jednostce PC) lub dane mogą być przedstawione lokalnie na wyświetlaczu LED stacji nadzoru (w miejscu montażu stacji nadzoru).

Komunikacja między inwerterem oraz jednostką nadzoru może się odbywać w różny sposób, w tym najczęściej dostępne rozwiązania obejmują:
– komunikacja bezprzewodowa Wifi,
– komunikacja bezprzewodowa GPRS,
– komunikacja bezprzewodowa Bluetooth,
– przewodowa (występują ograniczenia związane odległością między stacją nadzoru, inwerterem – zwykle do ok. 1000 m).

Dane mogą być zapisane na dedykowanym serwerze danych i następnie udostępnione za pomocą protokołu sieciowego TCP/IP (również w sieciach rozproszonych).
Dzięki takim szerokim możliwościom komunikacyjnym operator instalacji fotowoltaicznej może mieć nieograniczony dostęp do parametrów jej pracy (również będąc na urlopie w ciepłych krajach jest w stanie odczytać wszystkie dane przy pomocy urządzeń telekomunikacyjnych takich iPhone lub iPad).

Systemy nadzoru (również małych instalacji) posiadają opcje informowania użytkownika o stanie pracy i awariach instalacji.

Nowoczesne urządzenia nadzorcze pracy instalacji fotowoltaicznej najczęściej posiadają następującą funkcjonalność:
– automatyczne informowanie operatora o występujących błędach i problemach w pracy instalacji,
– nadzorowanie pojedynczych ciągów modułów,
– dane meteorologiczne (odczytywane z sensorów nasłonecznienia, temperatury zewnętrznej, temperatury powierzchni modułu oraz siły i kierunku wiatru),
– alarmowanie użytkowników za pomocą e-maili, sms-ów lub faxów (parametry pracy instalacji, błędy, alarmy),
– prognoza przychodów,
– sterowanie zewnętrznych odbiorów (za pomocą zewnętrznych przekaźników lub złącza Allnet3075/3076 możliwe jest inteligentne włączanie różnych odbiorników energii elektrycznej i najczęściej realizowane jest w sytuacjach wystąpienia znaczącej nadwyżki energii produkowanej w stosunku do zużywanej),
– monitoring zużycia energii na potrzeby własne (jednostka nadzoru podpięta jest do zewnętrznego licznika energii elektrycznej (rozwiązanie często nazywane jako Smart Metering),

Koszty instalacji monitoring zależą od wielkości instalacji. W przypadku małych instalacji (od 5 kWp) koszt kształtuje się na poziomie 500-1.000 EUR i obejmuje przede wszystkim rejestrację podstawowych danych elektrycznych instalacji PV. Mogą one zostać uzupełnione o dodatkowe przyrządy kontrolne nadzorujące warunki meteorologiczne (temperatura, nasłonecznienie, wiatr) i wtedy koszty stacji monitoringu mogą wzrosnąć do ok. 1.000- 1.500 EUR (w zależności o zakresu rozbudowy systemu nadzoru).

W przypadku dużych instalacji (o mocy powyżej 100 kWp układ monitoringu i nadzoru może być wyposażony dodatkowo w elementy wykonawcze oraz w układy samoregulacji pozwalające na automatyczne wykonywanie określonych zadań i funkcji lub na zdalne sterowanie elektrownią fotowoltaiczną). Wtedy koszty instalacji monitoringu i nadzoru znacząco wzrastają i zależą przede wszystkim od stopnia jej skomplikowania (koszt może sięgnąć nawet kilka do kilkunastu tysięcy euro).

Stacje monitoringu i nadzoru są bardzo istotnym elementem każdej instalacji fotowoltaicznej. Dlatego warto inwestować w tego typu rozwiązania, bo z pewnością w krótkim czasie na siebie zapracują, poprzez umożliwienie operatorowi lub firmie serwisującej kontrolę ciągłości czasu pracy oraz optymalizację parametrów pracy instalacji fotowoltaicznej.

Systemy monitoringu i nadzoru instalacji fotowoltaicznych oferowane przez niezależnych producentów (pracują z inwerterami różnych producentów).

Systemy monitoringu i nadzoru instalacji fotowoltaicznych oferowane przez producentów inwerterów (najczęściej są to dedykowane rozwiązania).