Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii ustanawia wspólne zasady dotyczące wytwarzania, przesyłu, dystrybucji, magazynowania energii i dostaw energii elektrycznej, wraz z przepisami dotyczącymi ochrony konsumentów, w celu stworzenia prawdziwie zintegrowanych, konkurencyjnych, ukierunkowanych na potrzeby konsumenta, elastycznych, uczciwych i przejrzystych rynków energii elektrycznej w Unii.
Główne cele związane z rozwojem rynku wytwarzania, przesyłu, dystrybucji i magazynowania energii obejmują:
– osiągnięcie minimalnego celu, jakim jest 10 % istniejących elektroenergetycznych połączeń między systemowych, w trybie pilnym i nie później niż w 2020 r. (osiągnięcia do 2030 r. celu wynoszącego 15 %),
– obniżenie emisyjności systemu energetycznego,
– stworzenie konkurencyjnych transgranicznych rynków energii elektrycznej,
– stworzenie nowego ładu dla odbiorców energii.
Szczegółowe kierunki i reguły przyjęte przy tworzeniu wspólnego rynku energii określone w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2019/944 obejmują:
– konsumenci powinni mieć dostęp do jasnych i jednoznacznych informacji na temat ich praw w odniesieniu do sektora energetycznego,
– skrócenie czasu potrzebnego do zmiany dostawcy może zachęcić konsumentów do poszukiwania lepszych ofert energii i do zmiany dostawcy,
– technologie rozproszonego wytwarzania energii oraz wzmocnienie pozycji konsumentów sprawiają, że energetyka obywatelska staje się skutecznym i opłacalnym sposobem zaspokojenia potrzeb i oczekiwań obywateli,
– niezależne narzędzia porównywania ofert, w tym służące temu strony internetowe, stanowią skuteczny środek umożliwiający mniejszym odbiorcom ocenę zalet różnych dostępnych na rynku ofert energii,
– państwa członkowskie powinny ocenić potencjał zwiększenia dynamiki lub zmniejszenia udziału stałych komponentów w rachunkach za energię elektryczną,
– wszystkie grupy odbiorców (przemysłowi, komercyjni i gospodarstwa domowe) powinny mieć dostęp do rynków energii elektrycznej, by oferować na nich swoją elastyczność i energię wytwarzaną we własnym zakresie,
– konsumenci powinni móc zużywać, magazynować oraz sprzedawać na rynku energię elektryczną wytwarzaną we własnym zakresie oraz uczestniczyć we wszystkich rynkach energii elektrycznej przez zapewnianie elastyczności systemu,
– osiągnięcie zaangażowania konsumentów wymaga odpowiednich zachęt i technologii, takich jak inteligentne systemy opomiarowania,
– elastyczna organizacja rynków energii elektrycznej – na rynku wewnętrznym energii elektrycznej nie powinny istnieć jakiekolwiek nieuzasadnione przeszkody w zakresie wchodzenia na rynek, funkcjonowania rynku i opuszczania go wytwórcom i dostawcom na podstawie ich własnej analizy ekonomicznej i finansowej,
– państwa członkowskie powinny zapewnić niezbędne ramy regulacyjne, by ułatwić przyłączanie publicznie dostępnych i prywatnych punktów ładowania do sieci dystrybucyjnych (związanych z elektromobilnością),
– ceny rynkowe powinny stwarzać właściwe zachęty do rozwoju sieci i inwestowania w nowe zdolności wytwarzania energii elektrycznej,
– operatorzy systemów nie powinni być właścicielami, tworzyć ani obsługiwać instalacji magazynowania energii, ani nimi zarządzać,
– organy regulacyjne powinny zapewniać, by operatorzy systemów przesyłowych i operatorzy systemów dystrybucyjnych podejmowali stosowne działania służące zwiększeniu odporności i elastyczności ich sieci,
– państwa członkowskie powinny wprowadzić środki niezbędne do ochrony odbiorców wrażliwych i dotkniętych ubóstwem energetycznym na rynku wewnętrznym energii elektrycznej,
– powinny być stosowane publiczne konsultacje na temat nowej struktury rynku energii.
Aktualnie większość odbiorców energii elektrycznej kontraktuje zakupy na podstawie umów ze stałą, niezmienną ceną, która nie odzwierciedla wahań cen energii na rynku hurtowym (kontraktacja na następny rok zwykle realizowana jest z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem).
Zakup energii elektrycznej w oparciu o umowę z cenami dynamicznymi może być korzystny dla tych odbiorców, którzy są w stanie elastycznie dostosowywać zużycie energii do sygnałów cenowych płynących z rynku (wykorzystując do tego celu inteligentne systemy pomiarowo-zarządcze).
Docelowo może się okazać, że ceny za energię elektryczną będą ustalane on-line i tym samym może wystąpić sytuacja, że energia elektryczna szczytowa będzie pokrywana ze źródeł odnawialnych w szczególności z fotowoltaiki i będzie najtańszą na przestrzeni dnia (będzie jej coraz więcej na rynku i klienci nie będą musieli ograniczać swojego zapotrzebowania). Teoretycznie w dniu dzisiejszym energia szczytowa jest najdroższa (jeśli pochodzi ze źródeł konwencjonalnych lub z elektrowni pompowo-szczytowych).
